american public power association aa5v6smcaly unsplash

De rol van batterijen in de energietransitie

Door Jan Willem Zwang8 maart 2023
Auteur Jan Willem Zwang

Jan Willem Zwang is een onafhankelijk energie-expert die schrijft op eigen titel. Om zijn onafhankelijkheid te waarborgen wordt de vergoeding voor zijn bijdrage overgemaakt naar een door hem te kiezen goed doel. De vergoeding voor deze bijdrage gaat naar Giro 555 ‘Geef voor aardbeving Turkije en Syrie’.

De rol van batterijen in de energietransitie

Nederland wordt steeds groener. Gelukkig maar want klimaatverandering is aan de orde van de dag. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in duurzame energieproductie, zoals zonnedaken, zonneparken op land en zelfs zonneparken op water. Ook is er veel geïnvesteerd in windparken, vooral op zee. Deze investeringen hebben ervoor gezorgd dat Nederland de afgelopen vijf jaren (2018 – 2022) de energieproductie uit zon en wind bijna hebben verdrievoudigd. In 2018 bedroeg deze productie circa 13,3 TWh en in 2022 is er ongeveer 34,4 TWh geproduceerd aan zonne- en windenergie.

En we zijn er nog lang niet. Het vermogen wind-op-zee moet meer dan verdubbelen naar 21 GW in 2030 en het kabinet heeft het subsidieplafond van 35 TWh in de SDE++ inmiddels losgelaten. Sterker nog: net als in 2022 stelt het kabinet ook voor 2023 weer meer subsidiebudget beschikbaar. Voor 2023 gaat het om een subsidiepot van € 8 miljard.

Congestie

Helaas is niet alles hosanna. De groei van al deze decentrale, duurzame energieproductie zorgt ook voor uitdagingen. Net als de groei van het aantal datacenters in Nederland en de elektrificatie van de industrie. De groei van zowel de vraag naar elektriciteit als het decentrale aanbod gaat zo snel dat de netbeheerders het niet bij kunnen benen. Nederland kent hierdoor inmiddels veel lokale problemen met het elektriciteitsnetwerk, zowel voor invoeden als voor afnemen van elektriciteit. Congestie dus, filevorming op het elektriciteitsnetwerk. Om deze problemen op te lossen, investeren de netbeheerders, zowel de landelijke netbeheerder TenneT als de regionale netbeheerders zoals Stedin, Enexis en Liander, de komende jaren miljarden euro’s.

Weer

De snelle groei van hernieuwbare opwek maakt dat zowel de Nederlandse energievoorziening als de (spot)prijzen van elektriciteit steeds meer afhankelijk worden van het weer. Waait het hard, dan wordt er veel windenergie geproduceerd, kunnen gascentrales afschakelen en zijn elektriciteitsprijzen laag en steeds vaker zelfs negatief. Op een mooie, zonnige dag wordt veel zonne-energie geproduceerd, kunnen gascentrales ook uitschakelen en zijn prijzen ook laag en steeds vaker negatief. Het gebeurt helaas ook steeds vaker dat het lokale elektriciteitsnet al die zonnestroom niet aankan en overbelast raakt. Daardoor slaan omvormers af en gaat veel zonne-energie verloren.

american public power association aa5v6smcaly unsplash3

Batterijen

Batterijen spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Enerzijds kunnen batterijen lokale congestieproblemen voorkomen of zelfs oplossen. Lokaal kan met batterijen worden voorkomen dat duurzame energieproductie verloren gaat. Anderzijds kunnen batterijen het landelijke net in balans houden doordat ze heel snel kunnen laden en ontladen. Hiermee voorkomen batterijen de inzet van gascentrales die deze rol in het verleden altijd voor hun rekening hebben genomen.

Batterijen hebben momenteel de wind in de rug en het exploitatiemodel ziet er zonnig uit. Dankzij de snelle groei van vraag en aanbod naar elektriciteit, is de prijsvolatiliteit op de spotmarkten zoals de day-ahead, de intraday en de onbalans almaar toegenomen. Juist deze prijsvolatiliteit zorgt ervoor dat het verdienmodel van batterijen de afgelopen jaren almaar beter is geworden. Binnen een dag zijn er steeds meer momenten dat heel goedkoop kan worden geladen en tegen hoge prijzen kan worden ontladen. Het gebeurt ook steeds vaker dat batterijen geladen kunnen worden én hiervoor betaald worden. Dit is het geval wanneer de prijzen negatief zijn.

SemperPower

Natuurlijk is het niet zo eenvoudig als ik het nu opschrijf. In praktijk komt er veel bij kijken om een batterij goed te exploiteren en deze in te zetten wanneer het net dat nodig heeft en de prijzen hiervoor aantrekkelijk zijn.

Daarom is het goed dat er partijen zijn als SemperPower. SemperPower biedt turn-key-oplossingen aan partijen die niet zelf batterijprojecten kunnen of willen ontwikkelen, financieren en/of exploiteren. De aanpak van SemperPower zorgt ervoor dat de business case van een batterij voor alle partijen interessant. Dit doet SemperPower door partijen toegang te geven tot de meest kostenefficiënte batterij in de markt waarbij elke keer de balans wordt gevonden tussen techniek en betaalbaarheid.